Lawenda to jedna z najbardziej urokliwych i wszechstronnych roślin ogrodowych. Jej charakterystyczny zapach, piękne kwiaty i niezwykła odporność sprawiają, że jest nieustannie popularna wśród ogrodników. Nie wszystkie odmiany lawendy są jednak takie same – różnią się wyglądem, wymaganiami i zastosowaniem. Poznanie najpopularniejszych odmian pomoże ci wybrać tę idealną do twojego ogrodu, niezależnie od tego, czy marzysz o pachnącym żywopłocie, kolorowej rabacie czy roślinie do uprawy w doniczce.
Lawenda wąskolistna (Lavandula angustifolia) – królowa ogrodów
Lawenda wąskolistna, znana również jako lawenda angielska, to najpopularniejszy i najbardziej mrozoodporny gatunek, doskonale sprawdzający się w polskim klimacie. Charakteryzuje się intensywnym zapachem, wąskimi srebrzystoszarymi liśćmi i fioletowymi kwiatostanami na długich łodyżkach. Jej wyjątkowa odporność i adaptacyjność sprawiają, że jest pierwszym wyborem dla początkujących ogrodników.
Lawenda wąskolistna może wytrzymać mrozy nawet do -25°C, co czyni ją idealnym wyborem dla polskich ogrodów.
Wśród najpopularniejszych odmian lawendy wąskolistnej warto wymienić:
- Hidcote Blue – kompaktowa odmiana (30-40 cm wysokości) o intensywnie ciemnofioletowych kwiatach. Jest wyjątkowo odporna na mróz, doskonała do tworzenia niskich żywopłotów i obwódek.
- Munstead – niewielka odmiana (do 45 cm) o jasnofioletowych kwiatach i delikatnym zapachu. Kwitnie wcześnie i długo, często powtarzając kwitnienie pod koniec lata.
- Ellagance Purple – nowoczesna odmiana o zwartym pokroju (40-45 cm) i intensywnie fioletowych kwiatach. Wyróżnia się wyjątkową obfitością kwitnienia i długim okresem kwitnienia.
- Blue Cushion – karłowa odmiana (do 30 cm) o kulistym pokroju, idealna do uprawy w doniczkach i małych ogrodach. Kwiaty mają intensywnie niebieskofioletową barwę.
Lawenda francuska (Lavandula stoechas) – egzotyczna piękność
Lawenda francuska wyróżnia się charakterystycznymi kwiatostanami z kolorowymi „skrzydełkami” na szczycie, które przypominają królicze uszy. Jest mniej odporna na mróz niż lawenda wąskolistna (znosi temperatury do około -10°C), ale zachwyca niezwykłym wyglądem i przyciąga uwagę w każdym ogrodzie. Jej egzotyczny charakter sprawia, że staje się coraz popularniejsza wśród miłośników nietypowych roślin.
Najpopularniejsze odmiany to:
- Kew Red – unikalna odmiana o purpurowo-czerwonych kwiatach z jasnymi „skrzydełkami”. Dorasta do 50-60 cm wysokości i wprowadza niecodzienny akcent kolorystyczny do ogrodu.
- Bandera Purple – kompaktowa odmiana (30-40 cm) o intensywnie fioletowych kwiatach, idealna do uprawy w doniczkach i na balkonach miejskich.
- Anouk – silnie rosnąca odmiana (do 60 cm) o ciemnofioletowych kwiatostanach z jasnymi „skrzydełkami”. Wyróżnia się długim okresem kwitnienia i wyjątkową odpornością na suszę.
Lawenda holenderska (Lavandula x intermedia) – dla miłośników bujnych roślin
Lawenda holenderska (lawendyna) to mieszaniec lawendy wąskolistnej i lawendy szerokolitnej. Charakteryzuje się bujnym wzrostem, długimi łodygami kwiatowymi i intensywnym zapachem. Jest nieco mniej odporna na mróz niż lawenda wąskolistna, ale nadrabia to spektakularnym wyglądem i wyjątkową wydajnością w produkcji olejków eterycznych.
Lawendyna może osiągać nawet 70-100 cm wysokości, co czyni ją idealną do tworzenia efektownych żywopłotów i tła dla niższych roślin.
Polecane odmiany lawendy holenderskiej:
- Grosso – wysoka odmiana (do 80 cm) o intensywnie fioletowych kwiatostanach i bardzo silnym zapachu. Jest szczególnie ceniona w przemyśle perfumeryjnym ze względu na wysoką zawartość olejków eterycznych.
- Phenomenal – nowoczesna odmiana o wyjątkowej odporności na mróz i choroby. Dorasta do 70-80 cm i tworzy spektakularne, fioletowe kwiatostany, które utrzymują intensywny kolor przez cały sezon.
- Provence – klasyczna odmiana o jasnofioletowych kwiatach i srebrzysto-zielonych liściach. Dorasta do 70-90 cm i doskonale nadaje się do suszenia oraz tworzenia imponujących kompozycji ogrodowych.
Jak wybrać najlepszą odmianę lawendy do ogrodu?
Wybierając odmianę lawendy do swojego ogrodu, warto wziąć pod uwagę kilka kluczowych czynników:
- Strefa mrozoodporności – w polskim klimacie najlepiej sprawdzają się odmiany lawendy wąskolistnej, które znoszą temperatury do -25°C. Lawenda francuska i holenderska wymagają lepszej ochrony zimowej, szczególnie w chłodniejszych regionach kraju.
- Dostępna przestrzeń – dla małych ogrodów i doniczek wybieraj kompaktowe odmiany jak 'Blue Cushion’ czy 'Hidcote Blue’. Do większych przestrzeni doskonałe będą bujne lawendyny, które stworzą efektowne tło dla innych roślin.
- Przeznaczenie – jeśli zależy ci głównie na zapachu i olejkach eterycznych, wybierz 'Grosso’ lub 'Munstead’. Do suszenia najlepsze są odmiany o długich łodyżkach kwiatowych, jak 'Provence’. Do małych bukietów sprawdzą się kompaktowe odmiany o intensywnym kolorze.
- Estetyka – jeśli zależy ci na niezwykłym wyglądzie, rozważ lawendę francuską z charakterystycznymi „skrzydełkami” lub intensywnie fioletowe odmiany jak 'Hidcote Blue’, które będą przyciągać wzrok w ogrodzie.
Pielęgnacja różnych odmian lawendy
Wszystkie odmiany lawendy mają podobne podstawowe wymagania – słoneczne stanowisko, przepuszczalną, raczej suchą glebę o lekko zasadowym odczynie. Istnieją jednak pewne różnice w pielęgnacji poszczególnych gatunków, które warto uwzględnić, aby cieszyć się zdrowymi i bujnie kwitnącymi roślinami:
- Lawenda wąskolistna – najłatwiejsza w uprawie, wymaga przycinania po kwitnieniu, ale nie głębiej niż do zdrewniałych części pędów. Dobrze znosi suszę i nie wymaga intensywnego nawożenia. Doskonale radzi sobie w glebach ubogich, a nawet kamienistych.
- Lawenda francuska – bardziej wrażliwa na mróz, wymaga zabezpieczenia na zimę w chłodniejszych regionach. Lubi lekko wilgotniejsze podłoże niż inne gatunki, ale nadal wymaga dobrego drenażu. Regularnie usuwaj przekwitłe kwiatostany, aby stymulować powtórne kwitnienie.
- Lawenda holenderska – potrzebuje więcej przestrzeni ze względu na bujny wzrost. Przycinanie powinno być regularne, aby utrzymać zwarty pokrój. Wymaga umiarkowanej ochrony zimowej. Ze względu na wielkość, może potrzebować podparcia przy silnych wiatrach i obfitych opadach.
Niezależnie od wybranej odmiany, wszystkie lawendy potrzebują regularnego przycinania, aby zachować atrakcyjny wygląd i stymulować obfite kwitnienie w kolejnych latach. Najlepszy termin na przycinanie to okres po pierwszym kwitnieniu lub wczesna wiosna, zanim pojawią się nowe przyrosty.
Lawenda to roślina, która zachwyca nie tylko wyglądem, ale też wszechstronnością zastosowań – od ozdabiania ogrodów, przez odstraszanie szkodników, po pozyskiwanie olejków eterycznych. Dzięki różnorodności dostępnych odmian, każdy ogrodnik może znaleźć tę idealną dla swoich potrzeb i warunków. Niezależnie od tego, czy dopiero zaczynasz swoją przygodę z ogrodnictwem, czy jesteś doświadczonym pasjonatem roślin, lawenda z pewnością stanie się ozdobą twojego ogrodu i źródłem wielu satysfakcji.